Văn mẫu lớp 9:Đề: Phân tích đoạn trích «Cảnh ngày xuân »

Bấm vào đây để xem thống kê điểm chuẩn lớp 10 các tỉnh thành

Mua gì cũng được giảm giá ==> Bấm vào đây

(Soidiemchontruong.com) Văn mẫu lớp 9: Đề: Phân tích đoạn trích  «Cảnh ngày xuân »

Trang thơ của Nguyễn Du đang mở rộng trước mắt chúng ta. Có phải không, sau bức chân dung giai nhân là bức hoạ về cảnh sắc mùa xuân trong tiết thanh minh và cảnh du xuân của trai tài gái sắc, của chị em Thuý Kiều ? Đoạn thơ «Cảnh ngày xuân» gồm có 18 câu, từ câu 39 đến câu 56 của Truyện Kiều tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật tả cảnh và tả tình của thi hào Nguyễn Du. Một vẻ đẹp thanh xuân, một niềm vui xôn xao, náo nức cứ dâng lên, cứ lan toả rồi lắng dịu mãi trong lòng ta khi đọc đoạn thơ này.

Bốn câu thơ đầu mở ra một không gian hữu sắc, hữu hương, hữu tình, nên thơ. Giữa bầu trời bao la mênh mông là những cánh én bay qua bay lại như đưa thoi. Cánh én mùa xuân thân mật biết bao. Hai chữ đưa thoi rất gợi hình, gợi cảm. Cánh én như con thoi vút qua, vút lại, chao liệng ; thời gian đang trôi nhanh, mùa xuân đang trôi nhanh :

Ngày xuân con én đưa thoi,

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Sau cánh én đưa thoi là ánh xuân, là thiều quang của mùa xuân khi « chín chục đã ngoài sáu mươi», mùa xuân đã bước sang tháng ba. Hai chữ « thiều quang» gợi lên cái màu hồng của ánh xuân, cái ấm áp của khí xuân, cái mênh mông bao la của đất trời.

Mùa xuân còn là sắc  «xanh » mơn mởn, ngọt ngào của cỏ non trải dài, trải rộng như tấm thảm «tận chân trời ». Là sắc « trắng » tinh khôi, thanh khiết của hoa lê nở lác đác, chỉ mới hé lộ, khoe sắc, khoe hương « một vài bông hoa » :

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Vần cổ thi Trung Hoa được Tố Như vận dụng một cách sáng tạo : « Phương thảo liên thiên bích / Lê chi sổ điểm hoa ». Hai chữ «trắng điểm » là nhãn tự, cách chấm phá điểm xuyết của thi pháp cổ gợi lên vẻ đẹp thanh xuân trinh trắng của thiên nhiên cỏ hoa ; bút pháp nghệ thuật phối sắc tài tình : trên cái nền xanh của cỏ non là một vài bông hoa lê « trắng điểm ». Giữa diện và điểm, giữa nền xanh và sắc trắng của cảnh vật mùa xuân là những cánh én đưa thoi, là màu hồng của ánh thiều quang, là khát vọng mùa xuân ngây ngất, say đắm lòng người.

Cảnh mùa xuân là bức tranh hoa lệ, là vần thơ tuyệt bút của Nguyễn Du để lại cho đời, điểm tô cho cuộc sống mỗi chúng ta.

Tám câu thơ tiếp theo tả cảnh trẩy hội muà xuân :

      Thanh minh trong tiết tháng ba,

Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.

Điệp ngữ « lễ là...hội là... » gợi lên những cảnh lễ hội dân gian cứ liên tiếp diễn ra bao đời nay. Cảnh trảy hội đông vui, tưng bừng, náo nhiệt. Trên các nẻo đường gần xa những dòng người cuồn cuộn trẩy hội. Có biết bao yến anh trảy hội trong niềm vui nô nức, hồ hởi, giục giã. Có biết bao tài tử, giai nhân dập dìu vai sánh vai, chân nối chân nhịp bước. Dòng người trẩy hội tấp nập ngựa xe cuồn cuộn như nước, áo quần đẹp đẽ, tươi thắm sắc màu, nghìn nghịt đông vui trên các nẻo đường như nêm.  Các từ ngữ nô nức, dập dìu, các ẩn dụ  so sánh (như nước, như nêm) đã gợi tả lễ hội mùa xuân tưng bừng, náo nhiệt đang diễn ra khắp mọi miền quê đất nước. Trẻ trung và xinh đẹp, sang trọng và phong lưu :

Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước, áo quần như nêm.

Trong đám tài tử giai nhân gần xa ấy, có ba chị em Kiều.

Thơ là nghệ thuật của ngôn từ. Các từ ghép : yến anh, chị em, tài tử, giai nhân, ngựa xe, áo quần (danh từ) ; gần xa, nô nức, sắm sửa, dập dìu (động từ, tính từ) được thi hào sử dụng chọn lọc, tinh tế, làm sống lại cái không khí lễ hội mùa xuân, một nét đẹp của nền văn hoá lâu đời của phương đông, của Trung Hoa, của Việt Nam chúng ta, và nếp sống phong lưu của chị em Kiều.

Ngổn ngang gò đống kéo lên,

Thoi vàng vó rắc, tro tiền giấy bay.

Đời sống tâm linh, phong tục dân gian cổ truyền trong lễ tảo mộ được Nguyễn Du nói đễn với nhiều thông cảm, san sẻ. Cõi âm và cõi dương, người đang sống và kẻ đã khuất, hiện tại và quá khứ đồng hiện trên những gò đống ngổn ngang trong lễ tảo mộ. Cái tâm thánh thiện, niềm tin phác thực dân gian đầy ắp nghĩa tình. Các tài tử giai nhân và ba chị em Kiều không chỉ nguyện cầu cho những vong linh mà còn gửi gắm bao niềm tin, bao ao ước  về tương lai hạnh phúc cho tuổi xuân khi mùa xuân về. Có thể sau hai trăm năm, ý nghĩ của mỗi chúng ta có ít nhiều thay đổi trước cảnh « Thoi vàng vó rắc, tro tiền giấy bay », nhưng giá trị nhân bản của vần thơ Nguyễn Du vẫn làm ta xúc động !

Sáu câu thơ cuối đoạn ghi lại cảnh chị em Kiều đi tảo mộ đang dần bước trở về nhà. Mặt trời đã tà tà gác núi. Ngày hội, ngày vui đã trôi qua nhanh :

Tà tà bóng ngả về tây,

Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

Hội tan sao chẳng buồn ? Ngày tàn sao chẳng buồn ? Nhịp thơ như chậm rãi. Nhịp sống như ngừng trôi. Tâm tình thì thơ thẩn, cử chỉ thì dan tay, nhịp chân thì bước dần. Một cái gì man mác, bâng khuâng : lần xem đối với cảnh vật. Tất cả đều nhỏ bé. Khe suối chỉ là ngọn tiểu khê. Phong cảnh thanh thanh. Dòng nước thì nao nao uốn quanh. Nhịp cầu thì nho nhỏ bắc ngang cuối ghềnh.Cả một không gian êm đềm, vắng lặng. Tâm tình của chị em Kiều như dịu lại trong bóng tà dương. Như đang chờ đợi một cái gì sẽ đến, sẽ nhìn thấy ? Cặp mắt cứ lần xem gần xa :

Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Nhìn xem phong cảnh có bề thanh thanh.

Các từ láy tượng hình : thanh thanh, nao nao, nho nhỏ gợi lên sự nhạt nhoà của cảnh vật và sự rung động của tâm hồn giai nhân khi hội tan, ngày tàn. Nỗi niềm man mác. bâng khuâng thấm sâu, lan toả trong tâm hồn giai nhân đa tình, đa cảm.

Cảnh vật và thời gian được miêu tả bằng bút pháp ước lệ tượng trưng nhưng rất sống động, gần gũi, thân quen với bất cứ người Việt Nam nào. Không còn xa lạ nữa, vì ngọn tiểu khê ấy, nhịp cầu nho nhỏ ấy là màu sắc đồng quê, là cảnh quê hương đất nước mình. Tính dân tộc là một nét đẹp đậm đà trong thơ Nguyễn Du, nhất là những vần thơ tả cảnh ngụ tình tuyệt tác.

Thi sĩ Xuân Diệu từng viết : Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi. Trong Thương nhớ mười hai, Vũ Bằng không nén nổi cảm xúc của mình mà phải thốt lên : Mùa xuân của tôi...Đẹp quá đi, mùa xuân ơi- mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến... Và chúng ta muốn nói thêm : Đẹp quá đi mùa xuân của đất nước thân yêu ! Vui quá đi, trẻ đẹp quá đi cảnh mùa xuân, cảnh trẩy hội xuân trong Truyện Kiều. Mùa xuân đem đến cho ta bao ước vọng. Sắc xuân, tình xuân như nở hoa, ướp hương trong lòng ta.

Liên quan (Soidiemchontruong.com)

>> Top 10 cuốn sách ôn thi vào lớp 10 Ngữ văn

>> Top 10 cuốn sách ôn thi vào lớp 10 Toán

>> Top 10 cuốn sách ôn thi vào 10 môn Tiếng Anh hay
>> Top 10 ba lo đi học thời trang đẹp

>> Xem điểm chuẩn vào lớp 10 cả nước
Văn mẫu, lớp 9, Ngữ văn, Ngữ Văn 9, Ôn thi, ôn thi vào 10,
Các bài văn mẫu lớp 9 - Các đề văn lớp 9 dành cho học sinh ôn thi vào lớp 10 THPT

Máy trợ giảng tốt, giá rẻ => Bấm đây

Tải SKKN-Tài liệu
Mua gì cũng được khuyến mại, giảm giá ==> bấm vào đây